Karboğazı Baskını
Karboğazı Baskını
Karboğazı Baskını, Karboğazı Savaşı ve Gülek Boğazı Savaşı olarak adlandırılan, 27-28 Mayıs 1920 tarihlerinde, Türk Kurtuluş Savaşı esnasında Kuvâ-yi Milliye ile Fransızlar arasında Toros Dağları'nın eteğinde çıkan çatışmaya verilen addır.
Detay
Detay
Osmanlı İmparatorluğu, I. Dünya Savaşı'nı kaybetmiş, ordusu Mondros Ateşkes Antlaşması'yla silahsız bırakılmıştı. Osmanlı askerleri terhis edildi fakat Anadolu'da işgale karşı direnmek için Kuvâ-yi Milliye birlikleri oluştu. Mondros Ateşkes Antlaşması'ndan 47 gün sonra Fransızlar antlaşmayı ihlal ederek 17 Aralık 1918 tarihinde Mersin'i işgal etti. Güneybatı tarafını ise İtalyanlar işgal etti. Osmanlı İmparatorluğu'nun Akdeniz ile bağlantıları kesildi.
Dağ kontrolü için Fransız planları
Dağ kontrolü için Fransız planları
Fransız kuvvetleri işgali hızlandırmak ve Kuvâ-yi Milliye kuvvetlerinin denizden gelecek yardım yollarını kesmek amacı ile Çukurova gibi alüvyal ovaları ve Akdeniz kıyılarını kontrol etmeyi istedi fakat Toros Dağları'nın dik yamaçları ve geçiş yollarının çoğuna Kuvâ-yi Milliye kuvvetlerinin hakim olması nedeniyle bölgeye hakimiyet kurması zorlaştı. Fransızlar bunun üzerine Türk kuvvetlerinin yardım yolu olan Gülek Boğazı'nı ilhak etmeye başladı. Gülek Boğazı'nın kontrol edilmeye çalışıldığını gören Kuvâ-yi Milliye kuvvetleri ve Fransızlar arasında çatışma başladı.
Çatışma
Çatışma
17 mayıs 1920 yılında, Tarsus–Pozantı yolunda, 44 Kuvâ-yi Milliye askeri ve 700 Fransız askeri karşı karşıya gelir. Saldırıya ilk Fransızlar başlar, sayısı yirmiye yakın uçak ile Millî kuvvetlerin mevzilerini havadan bombalamıştır. Ardından, Fransız ordusu, bir topçu taburu, iki süvari bölüğü ve takviyeli iki piyade alayına yakın bir kuvvetle Tarsus–Kavaklıhan istikametinde, iki koldan Türk mevzilerine doğru devam etmiştir. O sırada Fransız ordusunun bir kısmı kapana sıkışmıştır, Pozantı’daki Fransız taburunu kurtarmak amacıyla tekrarlanan Fransız saldırıları askeri teçhizat üstünlüklerine rağmen millî kuvvetlerin savunmaları neticesinde başarıya ulaşamamıştır.
22 Mayıs 1920’de Fransız birlikleri Tarsus’tan Adana’ya geri çekilmiştir. Fransız işgal komutanı tarafından, binbaşı Mesnil'e uçaktan atılan bir şişe içinde, ya teslim olmasını ya da Pozantı’dan huruç hareketi yaparak dağ yollarından Mersin’e çekilmesini bildiren bir emir gönderilmiştir. Binbaşı Mesnil derhal ordusuna ordusuna geri çekilme emri verir, ordusunun taşıyamayacağı kadar çok yük vardır, ordu harap olur.
Mesnil'in taburu: 9 subay, 696 er, 1 yaralı subay, 8 yaralı er, 4 süvari, 44 Rum ve Ermeni sivil, 39 Türk esiri, 10 ağır yaralıdan oluşmaktadır.
Tabur ve Mesnil ağır yaralıları geride bırakarak hızlıca geri çekilir.
25 Mayıs 1920 gecesi, güneyde Çuğbeli bölgesinden geçerek kaçmayı başarır.
44 kişilik orduya karşı hiç şansı kalmayan 671 kişi ile 29 Mayıs 1920 sabahleyin Fransız binbaşı Mesnil teslim protokolünü imzalamıştır.
Binbaşı Mesnil, taburunu teslim alan kuvvetlerin yalnızca kırk dört (bazı kaynaklarda kırk, bazılarında kırk iki olarak geçmektedir) kişi olduğunu öğrendiğinde büyük üzüntü duymuştur.
Hasan Akıncı’nın açıklamasına göre; 1 binbaşı, 3 yüzbaşı, 1 doktor, 5 mülazım, 522 er, 150 de yaralı ele geçirilmiştir.
20 Ekim 1921 Ankara Antlaşması ile işgal edilen güney bölümlerini geri alan BMM, Eylül 1921'de Mesnil, eşi ve taburunu Fransa'ya iade etmiştir.
ve Fransa Misak-ı Milli'yi tanıyan ilk itilaf devleti olmuştur
22 Mayıs 1920’de Fransız birlikleri Tarsus’tan Adana’ya geri çekilmiştir. Fransız işgal komutanı tarafından, binbaşı Mesnil'e uçaktan atılan bir şişe içinde, ya teslim olmasını ya da Pozantı’dan huruç hareketi yaparak dağ yollarından Mersin’e çekilmesini bildiren bir emir gönderilmiştir. Binbaşı Mesnil derhal ordusuna ordusuna geri çekilme emri verir, ordusunun taşıyamayacağı kadar çok yük vardır, ordu harap olur.
Mesnil'in taburu: 9 subay, 696 er, 1 yaralı subay, 8 yaralı er, 4 süvari, 44 Rum ve Ermeni sivil, 39 Türk esiri, 10 ağır yaralıdan oluşmaktadır.
Tabur ve Mesnil ağır yaralıları geride bırakarak hızlıca geri çekilir.
25 Mayıs 1920 gecesi, güneyde Çuğbeli bölgesinden geçerek kaçmayı başarır.
44 kişilik orduya karşı hiç şansı kalmayan 671 kişi ile 29 Mayıs 1920 sabahleyin Fransız binbaşı Mesnil teslim protokolünü imzalamıştır.
Binbaşı Mesnil, taburunu teslim alan kuvvetlerin yalnızca kırk dört (bazı kaynaklarda kırk, bazılarında kırk iki olarak geçmektedir) kişi olduğunu öğrendiğinde büyük üzüntü duymuştur.
Hasan Akıncı’nın açıklamasına göre; 1 binbaşı, 3 yüzbaşı, 1 doktor, 5 mülazım, 522 er, 150 de yaralı ele geçirilmiştir.
20 Ekim 1921 Ankara Antlaşması ile işgal edilen güney bölümlerini geri alan BMM, Eylül 1921'de Mesnil, eşi ve taburunu Fransa'ya iade etmiştir.
ve Fransa Misak-ı Milli'yi tanıyan ilk itilaf devleti olmuştur
Önemi ve sonuçları
Önemi ve sonuçları
Karboğazı Baskını, Çukurova’nın kurtuluşunda bir dönüm noktasıdır. Ankara Anlaşması'nın temelini oluşturması yönüyle çok önemlidir. Kesin Türk zaferiyle sonuçlanan çatışmada, 100 yaralı olmak üzere 650 er ve 1 binbaşı 23 subay esir alınmıştır. Bu önemli başarılarının ardından olayın kahramanlarına Mustafa Kemal Atatürk tarafından "Devamlı başarılarınızı tebrik eder, size ve kahraman Kuvâ-yi Milliyemize selam ve teşekkür ederim." telgrafı iletilmiş ve tebrik edilmiştir. Ayrıca bölge halkı ve Kültür ve Turizm Bakanlığı, Karboğazı'nda olan çatışmaları ve olayları nesilden nesle aktarmış ve Gülek'in savaştaki stratejik önemini bölge halkına tanıtmıştır.
Teslim Olan Fransız Taburu ('nun bir kısmı)
Teslim Olan Fransız Binbaşı Mesnil
Pozantı'daki Fransız Siperi
